Od setek lat domy budowano z przeróżnych materiałów. Przez wieki głównym czynnikiem ich wyboru była dostępność danego surowca w najbliższej okolicy, a nadrzędną rolą budynków było zapewnienie schronienia. Dziś również pełnią one tę funkcję, lecz dodatkowo muszą spełniać ogrom innych warunków, które gwarantują komfort swoim mieszkańcom. Właśnie dlatego coraz częściej o wyborze zastosowanego materiału nie decyduje już jego dostępność, a nawet cena. Obecnie inwestorzy wybierają surowce i technologie, które zapewnią im najwyższą jakość, trwałość i energooszczędność. Jednym z najlepiej spełniającym te kryteria surowcem jest drewno. Sprawdźmy, jakie jego rodzaje stosuje się w konstrukcjach budowlanych i czym różnią się poszczególne z nich.
Drewno w budownictwie występuje w zasadzie od zawsze. Od tysięcy lat stanowiło podstawowy surowiec do budowy schronienia, a wreszcie bliższych formą znanym nam obecnie domów. Było tak głównie ze względu na wyjątkową wytrzymałość, łatwość obróbki i montażu, a także dostępność praktycznie w każdym miejscu na ziemi. Z biegiem lat zaczęto wykorzystywać również inne surowce, lecz drewno niezmiennie pozostaje jednym z najczęściej wykorzystywanych. Dzieje się tak właśnie dzięki wyjątkowym możliwościom tego surowca. W efekcie, aż do dziś możemy podziwiać wiele konstrukcji tego typu, których powstanie datujemy na początki naszej ery. Świetnym przykładem jest powstały w VII wieku, Chiński klasztor Nanchan si, który został wybudowany w większości właśnie z drewna i nieprzerwanie stoi do dziś.
Fot.1: Zbudowany przed 782 rokiem w Chinach, klasztor Nanchan si.
Dlaczego jednak jest to surowiec tak dobrze sprawdzający się w tej dziedzinie? Jest tak, ponieważ do jego najważniejszych cech należy stosunkowo niewielki ciężar, wysoka wytrzymałość na obciążenia, czynniki zewnętrzne i uszkodzenia. Po zastosowaniu odpowiedniej obróbki posiada ono wysoką odporność na szkodniki, paradoksalnie również na pożary. Wykorzystywane obecnie metody jedynie poprawiły jego wytrzymałość, co sprawia, że w takich budynkach żyje się o wiele lepiej.
Nie możemy zapomnieć również o tym, że jest to materiał naturalny, w pełni odnawialny i przyjazny środowisku. Zwłaszcza gdy wykonuje się domy z surowca pozyskiwanego w kontrolowany i zrównoważony sposób. Dokładnie tak, jak robią to profesjonalni i wyspecjalizowani wykonawcy budynków drewnianych.
Rodzaje drewna budowlanego
Na rynku występuje kilka rodzajów drewna wykorzystywanego w budownictwie, różniących się podstawowymi właściwościami, sposobem pozyskania i produkcji. Pierwszym z nich jest tzw. drewno lite. Oznacza to, że zostało wytworzone z litego, a więc jednoelementowego fragmentu, który poprzez specjalną obróbkę został przygotowany do procesu budowlanego. Drugim rodzajem jest drewno klejone warstwowo. To sposób wykonywania większych fragmentów z pomniejszych listew, które następnie zostają ze sobą sklejone. Klej stosowany przy wytwarzaniu takiego drewna musi oczywiście być odpowiednio trwały i wodoodporny.
Wśród tych rodzajów znaleźć można kilka poszczególnych form, które z powodzeniem stosuje się w różnych technologiach. Sprawdźmy, czym charakteryzuje się każda z nich:
Drewno KVH
Jednym z najczęściej wybieranych przez producentów domów prefabrykowanych jest drewno o oznaczeniu KVH. Ten rodzaj drewna konstrukcyjnego wyróżnia proces przygotowania i obróbki. Podlega ono starannej selekcji pod kątem jakości, by następnie przejść cykl komorowego suszenia oraz czterostronnego strugania i fazowania. Dzięki temu jest to materiał wciąż w pełni naturalny, lecz wyzbyty szkodników, płynnej żywicy, czy ubytków. Dodatkowo proces ten zabezpiecza materiał przed deformacją, podatnością na skazy, a nawet czyni go trudnopalnym. Lite grube belki o przekroju sięgającym kilkunastu centymetrów osiągają długości do kilkunastu metrów, dzięki specjalistycznemu łączeniu. Stosuje się je zarówno w ścianach, stropach, jak i dachach budynków.
Fot.2: Drewno KVH.
Drewno CLT
CLT to rodzaj drewna konstrukcyjnego, które wykonuje się poprzez krzyżowe klejenie warstw lameli o grubości około 30 mm. W tej formie posiada ono wyjątkową cechę, a mianowicie, dzięki zastosowanemu klejeniu przenosi siły dwukierunkowo, działając podobnie do płyt żelbetowych. Zapewnia to bardzo dobre parametry wytrzymałości i świetne właściwości izolacyjne, akustyczne, oraz akumulacji cieplnej.
Fot.3: Drewno CLT.
Drewno BSH
Drewno BSH podobnie, jak CLT wykonuje się poprzez odpowiednie klejenie mniejszych warstw. Dzięki strukturze warstwowej z grubych lameli, które dodatkowo łączy się na mikro wczepy, zapewnia ono bardzo dobre parametry wytrzymałości i ognioodporności. Wykorzystuje się je wszędzie tam, gdzie wymagana jest największa wytrzymałość (stropy, nadproża, konstrukcja dachu). Na dodatek jego walory estetyczne pozwalają swobodnie umieszczać je w eksponowanych miejscach.
Fot.4: Drewno BSH.
Drewno LVL
Kolejnym rodzajem, który znajduje zastosowanie w budownictwie jest drewno LVL. Wykonuje się je z wielu ułożonych równolegle fornirów o grubości około 3 mm, które są klejone warstwowo. Dzięki temu stanowi ono jeden z najwytrzymalszych materiałów tego typu i znajduje swoje zastosowanie nawet jako zamiennik w konstrukcjach stalowych.
Fot.5: Drewno LVL.
Klasyfikacja drewna konstrukcyjnego
Wyróżniamy kilka klas drewna konstrukcyjnego, które określają jego pochodzenie (rodzaj drewna), właściwości fizyczne i techniczne (gęstość, odporność na zginanie, rozciąganie i sprężystość) oraz przeznaczenie. Precyzyjne określają to międzynarodowe normy PN EN 338.
Możemy więc spotkać się z oznaczeniami od C14 do C50, które oznaczają iglaste gatunki drzew, z kolei te liściaste rozpoznamy po oznaczeniu od D30 do D70. Cyfra będąca drugim członem wspomnianego oznaczenia to określenie wytrzymałości surowca, która wraz z jej wzrostem się zwiększa.
Jakie drewno sprawdzi się najlepiej?
Najczęściej stosowane w budownictwie jest drewno klasy C24 oraz C27. Jest tak głównie ze względów ekonomicznych, ponieważ zastosowanie wyższych klas staje się bardzo drogie, a wzrost jego trwałości innych możliwości konstrukcyjnych jest niewspółmierny. Z kolei jeśli chodzi o jego rodzaj, to głównym kryterium jest tutaj zastosowana technologia. Specjalistyczne drewno KVH to surowiec w głównej mierze wykorzystywanych właśnie tam, gdzie konstrukcja ma zapewnić możliwie najlepsze warunki trwałości, energooszczędności oraz akustyki. Rzecz jasna pozostałe rodzaje również je posiadają, lecz w zależności od rodzaju na przeszkodzie do ich zastosowania stoi znacznie wyższa cena, mniejsza dostępność lub ograniczenia w zakresie obróbki. Właśnie dlatego to rodzaj stanowiący główny surowiec w budowie domów prefabrykowanych i szkieletowych.
